Groeit of blokkeert een kind door perfectionisme?
Is perfectionisme iets wat je van een kind mag verwachten of werkt zoiets juist averechts? Met andere woorden: groeit of blokkeert een kind door perfectionisme?
Nou, het is fijn als je kind dingen goed wil doen en daar een beetje ambitie voor laat zien. Maar perfectionisme kan bij kinderen ook doorschieten en dan kan het problematisch worden. Perfectionisme kan bijvoorbeeld leiden tot faalangst of eetstoornissen. Dat is natuurlijk iets wat je wilt voorkomen. Wat kun je dus het beste doen als je kind iets te perfectionistisch bezig is en waaraan kan het liggen?
Perfectionisme
Perfectionisme betekent dat je iets goed wilt doen. Foutloos als het ware. Je wilt dan het beste van jezelf laten zien of uit jezelf halen. Je vindt het dan vaak belangrijk om op een hoog niveau te functioneren.
Er zijn twee manieren waarop je perfectionistisch kunt zijn. Je kunt perfectionistisch zijn omdat je elke dag meer uit jezelf wilt halen of je kunt perfectionistisch zijn omdat je wilt dat andere mensen je zien als een perfect wezen.
Vooral als je perfectionistisch bent ingesteld omdat je andere mensen daarmee wilt pleasen of indruk wilt maken op die andere mensen kan perfectionisme voor problemen zorgen. Je hebt dus een soort van goed en slecht perfectionisme.
Goed perfectionisme (voor jezelf) zorgt voor:
- Zorgvuldigheid
- Discipline
- Organisatievermogen
- Goede gevoelens
- Succes op school.
Negatief perfectionisme (voor anderen) zorgt voor:
- Angsten
- Stemmingswisselingen
- Eetproblemen
- Psychische problemen
- Zelfmoord.
Met name wanneer een perfectionist niet kan voldoen aan de eisen die hij/zij aan zichzelf stelt, om wat voor reden dan ook, kan dit voor problemen zorgen. [1]
Negatief perfectionisme kan een kind blokkeren
Ongezond perfectionisme herkennen bij kinderen
Om te checken of jouw kind misschien last heeft van ongezond perfectionisme kun je op een paar punten letten om dit te herkennen:
- Je kind wordt kwaad op zichzelf als er maar 1 foutje wordt gemaakt. [2]
- Je kind wordt negatief als hij/zij niet altijd haar best (kan) doen.
- Je kind wordt kwaad op zichzelf als hij/zij fouten maakt.
- Je kind wil altijd alles perfect doen.
- Je kind wil de beste zijn van iedereen in alles.
- Zelfs bij een voldoende kan je kind ontevreden zijn omdat hij niet bij de top van de klas hoort.
- Je kind kan overweldigd raken doordat hij op alles zijn best wil doen. [3]
Dit zijn slechts een paar tekenen, de docent of een kinderpsycholoog kan een test uitvoeren bij je kind om even te dubbelchecken of je kind last heeft van perfectionisme.
De oorzaak van ongezond perfectionisme bij kinderen
Ouders geven heel veel door en perfectionisme kan worden doorgegeven door perfectionistische ouders. Vooral als kinderen bang worden gemaakt kan dit voor perfectionisme zorgen om vooral te voldoen aan eisen van anderen. Dit effect van een dergelijke opvoeding is vooral zichtbaar bij oudere kinderen.
Ben je als ouder juist open, flexibel, positief en consistent? Dan kan dat voor perfectionisme zorgen wat meer intern gericht is. Je kind steunen heeft absoluut een positief effect.
De invloed van de moeder.
De invloed van moeders is ook in dit geval niet te onderschatten. Bij moeders die veel zelfkritiek hebben is de kans groter dat hun kinderen last krijgen van negatief perfectionisme. Ook wanneer je als moeder doelen stelt op een wat manipulatieve manier, dus niet heel duidelijk bent, kan dit zorgen voor negatief perfectionisme wat een kind totaal kan blokkeren.
Heb je als moeder juist weinig kritiek op jezelf en vooral prestatiedoelen voor je kinderen, dan zorgt dit voor positief perfectionisme. Met prestatiedoelen kun je denken aan dat het einddoel niet belangrijk is, maar de manier waarop het doel behaald wordt.
Dus de 7 voor een toets is niet belangrijk.
Dat je leert voor een toets op een manier die voor je kind werkt dát is dan het doel.
De invloed van ouders op perfectionisme is vooral meetbaar bij zonen in plaats van bij dochters. [4]
Positief perfectionisme laat een kind groeien
Wat te doen tegen negatief (ongezond) perfectionisme?
Wanneer je kind last heeft van perfectionisme om te voldoen aan de omgeving is het belangrijk om eerst bij jezelf na te gaan hoe je met je kind communiceert over bijvoorbeeld school. Geef je aan dat cijfers belangrijk zijn, of geef je aan dat het werk doen voor de cijfers belangrijk is? Ben je je kind aan het pushen voor VWO of mag je kind een kind zijn dat alles leert met vallen en opstaan.
Heb je het idee dat je niet te autoritair of angstig aan het opvoeden bent, dan kan hypnose je kind ook helpen.
Wanneer je kinderhypnose onder de knie hebt of een kindercoach of therapeut het kan, kun je jouw kind onder hypnose vragen naar wat het probleem nu is waarom hij/zij het beste uit zichzelf wil halen terwijl hij zichzelf daarmee ongelukkig maakt.
Kinderhypnose is bijvoorbeeld goed te gebruiken om je kind in zijn/haar kracht te zetten. Dit kan ook de kracht zijn om het eens wat rustiger aan te doen. Om zichzelf eens niet te pushen tot het punt waarop hij/zij een zenuwinzinking krijgt. Om zichzelf te accepteren en om de grenzen in zichzelf te verleggen in plaats van grenzen op te zoeken en er overheen te gaan waardoor hij/zij iedere controle verliest. Als een kind van de tegenpartij bijvoorbeeld beter is in voetbal lijkt de enige oplossing te zijn die tegenstander "uit te schakelen". Niet echt elegant en met de nodige dosis fatsoen ook niet uitvoerbaar wat meteen haarfijn laat zien dat de controle hier helemaal weg is. Dit ongezonde perfectionisme leidt in zo'n geval tot een blokkade bij het kind.
Soms lijkt de uitschakeling van de tegenstander de enige oplossing te zijn.
Soms lijkt de uitschakeling van de tegenstander de enige oplossing te zijn.
Cognitieve gedragstherapie wordt ook met succes gebruikt om perfectionisme bij kinderen te behandelen [5]. Het leuke is dat deze technieken ook gebruikt worden bij kinderhypnose. Daarbij kan met hypnose de focus waarop het kind zich richt om eigenwaarde te ontwikkelen verlegd worden van prestaties en hoge cijfers naar andere zaken waarvoor minder perfectionisme nodig is om je goed te voelen over jezelf.
Ook de leefregels die een kind kan bedenken kun je met hypnose veranderen waardoor je kind minder streng voor zichzelf is en ongezond perfectionisme kan loslaten.
Wil jij weten hoe kinderhypnose werkt? Schrijf je dan in voor een van onze Masterclasses of onze Opleiding voor Kinderhypnose. Ideaal voor ouders, kindercoaches en kinderpsychologen.
Groetjes,
Bianca en Anneke.
